Otwarcie muzeum nastąpiło w 1960 roku w 560 rocznicę nadania miastu praw miejskich. Zbiory muzeum liczą ponad 1000 eksponatów z dziedziny archeologii, geologii etnografii, historii i numizmatyki. Większość z nich przekazał założyciel muzeum – Stanisław Tkacz, a wiele pozyskał jego następca, zasłużony dla placówki długoletni kustosz Jerzy Porada. Do najstarszych muzealiów należą kamienne narzędzia z okresu neolitu i okresu brązu oraz gliniane naczynia z okresu średniowiecza, starodruki z XVII wieku. Dużo miejsca poświęcone jest historii Nowego Miasta z przełomu XIX i XX wieku, kiedy to dr Jan Bieliński zorganizował pierwszy w Królestwie Polskim zakład przyrodoleczniczy.
Duży wkład w pracę i rozwój placówki ma Towarzystwo Przyjaciół Nowego Miasta. Dzięki społecznemu zaangażowaniu jego zbiory stale powiększają się o nowe pamiątki, eksponaty i ekspozycje. Wszystkich, którym nieobojętne są historia i kultura naszego regionu zachęcamy do współpracy!